Ramai wanita alami kitaran haid tidak normal tanpa sedar — kadang datang awal, kadang lambat, atau tiba-tiba tak datang langsung.
Situasi ini memang biasa, tapi kalau berlarutan, ia boleh ganggu emosi dan kesihatan.
Secara ringkas, kitaran haid tidak normal berlaku bila tempoh datang bulan anda berubah dari kebiasaan, sama ada terlalu pendek, terlalu panjang, atau jumlah darah terlalu sedikit atau banyak.
Malah, kitaran haid tidak normal bagi remaja juga sering berlaku sebab hormon mereka masih belum stabil selepas menarche (haid pertama).
Tapi jika dah lama haid dan masih tak teratur, itu mungkin tanda hormon, pemakanan atau gaya hidup yang perlu diperhatikan.
Apa Itu Kitaran Haid Tidak Normal?
Secara normal, wanita akan datang haid setiap bulan, dengan tempoh sekitar 3 hingga 7 hari.
Namun bila kitaran haid tidak normal — contohnya datang dua kali sebulan, atau tak datang langsung selama berbulan-bulan — itu dikategorikan sebagai kitaran haid tidak normal.
Berapa Hari Kitaran Haid Yang Normal?
Ramai wanita tertanya-tanya, “Berapa hari kitaran haid yang normal?”
Jawapannya — kitaran haid normal biasanya antara 21 hingga 35 hari, dan tempoh pendarahan sekitar 3 hingga 7 hari.
Tapi setiap wanita berbeza.
Ada yang datang setiap 28 hari tepat, ada juga yang 30 atau 32 hari.
Ia masih dikira normal asalkan kitaran konsisten setiap bulan.
Kalau datang dua kali dalam sebulan, atau langsung tak datang 2–3 bulan, itu menandakan kitaran haid tidak normal dan perlu diberi perhatian.
Mengapa Kitaran Haid Tidak Teratur?
Masalah haid tak teratur boleh berpunca daripada pelbagai faktor — hormon, tekanan, pemakanan, atau penyakit dalaman.
Mari kita fahami punca kitaran haid tidak normal yang paling biasa:
1. Ketidakseimbangan Hormon
Punca kitaran haid tidak normal adalah disebabkan oleh ketidakseimbangan hormon.
Hormon estrogen dan progesteron memainkan peranan utama dalam kitaran haid.
Bila ia tak seimbang, lapisan rahim jadi tidak stabil dan menyebabkan haid datang tak menentu — terlalu cepat, terlalu lambat, atau tidak keluar langsung.
Hal ini sering berlaku pada:
- Remaja – sebab hormon belum matang.
- Wanita pramenopaus – sebab hormon mula menurun sebelum menopaus.
Inilah sebab kenapa kitaran haid tidak normal bagi remaja sering dianggap normal pada awalnya, tetapi perlu dipantau jika berterusan.
Punca Kitaran Haid Tidak Normal 2. Tekanan dan Stres
Punca kitaran haid tidak normal juga dikaitkan dengan tekanan dan stres berlebihan.
Stres yang kronik juga antara punca kitaran haid tidak normal.
Ia boleh ganggu bahagian otak yang kawal hormon.
Bila otak terganggu, kitaran pun jadi lintang-pukang. Ini juga menjawab persoalan ramai wanita — “Mengapa kitaran haid tidak teratur?”
Kerja berlebihan, emosi terganggu, atau kurang tidur boleh jadi penyebab utama.
3. Masalah Berat Badan
Terlalu kurus atau terlalu gemuk boleh menyebabkan kitaran haid tidak normal.
Lemak badan berlebihan menghasilkan hormon estrogen berlebihan, manakala kekurangan lemak pula menyebabkan hormon progesteron rendah.
4. Sindrom PCOS
Punca kitaran haid tidak normal dikaitkan dengan PCOS (Polycystic Ovary Syndrome).
Ia berlaku apabila ovari menghasilkan lebih banyak hormon lelaki (androgen).
Ovulasi jadi tidak tetap, menyebabkan haid jarang atau tak datang langsung.
Wanita PCOS juga sering alami jerawat, bulu halus berlebihan, dan kenaikan berat badan mendadak.
5. Masalah Tiroid
Kelenjar tiroid terlalu aktif atau terlalu lemah juga boleh mengganggu kitaran haid.
Ramai tak sedar mereka ada masalah tiroid sebab simptomnya seperti letih, berat naik, dan mood swing.
6. Ubat & Kontraseptif
Punca kitaran haid tidak normal juga disebabkan oleh pengambilan ubat dan kontraseptif.
Penggunaan pil perancang, implan, atau suntikan hormon juga boleh ubah kitaran haid.
Bila berhenti, badan perlukan masa untuk seimbangkan hormon semula.
Tanda-Tanda Kitaran Haid Tidak Normal
Selain tempoh haid yang berubah, beberapa tanda lain boleh menunjukkan kitaran haid tidak normal:
- Datang haid kurang daripada 21 hari atau lebih 35 hari.
- Pendarahan terlalu banyak (kena tukar pad setiap 1–2 jam).
- Haid terlalu sedikit atau hanya tompok-tompok.
- Sakit perut teruk setiap kali haid.
- Haid tidak datang lebih 3 bulan berturut-turut.
- Keluar darah antara dua kitaran.
Jika ada salah satu daripada tanda ini, mungkin sudah tiba masanya jumpa doktor untuk pemeriksaan.
Soalan Lazim Tentang Kitaran Haid Tidak Normal
1. Mengapa Kitaran Haid Tidak Teratur Walaupun Saya Jaga Makan Dan Tidur?
Selain faktor gaya hidup, perubahan hormon semula jadi (akil baligh, menyusu, atau pramenopaus) juga boleh sebabkan haid tak tetap.
Kadang tubuh ambil masa untuk menyesuaikan diri.
2. Kenapa Period Berterusan Lebih Dari Seminggu?
Kalau period berterusan lebih 7 hari, mungkin disebabkan fibroid, polip rahim, atau ketidakseimbangan hormon.
Ia juga boleh berlaku jika guna perancang kehamilan hormon.
Kalau lebih dari 10 hari, segeralah jumpa doktor.
3. Kenapa Haid Makin Sedikit Setiap Bulan?
Kenapa haid makin sedikit?
Ini boleh berlaku bila hormon estrogen menurun, biasanya akibat tekanan, diet ekstrem, atau berat badan terlalu rendah.
Dalam sesetengah kes, ia tanda awal menopaus atau masalah rahim.
4. Period Tak Teratur Boleh Mengandung Ke?
Jawapannya — ya, boleh.
Walaupun ovulasi tak tetap, ia masih boleh berlaku.
Jadi wanita dengan period tak teratur boleh mengandung ke? — ya, tapi agak sukar untuk tentukan waktu subur dengan tepat.
Gunakan aplikasi kesuburan atau jumpa doktor untuk pantauan ovulasi jika sedang cuba hamil.
Kenapa Period Berterusan?
Kalau haid berlarutan lebih daripada 7–10 hari, ia dikira menorrhagia — keadaan di mana darah haid keluar terlalu lama atau terlalu banyak.
Biasanya sebab kenapa period berterusan adalah kerana gangguan hormon, masalah rahim, atau kesan ubat tertentu.
1. Ketidakseimbangan Hormon Estrogen & Progesteron
Hormon ini kawal kitaran haid.
Bila tak seimbang — contohnya estrogen tinggi atau progesteron rendah — lapisan rahim jadi terlalu tebal.
Bila luruh, darah keluar lebih lama daripada biasa.
Punca biasa: stres, kurang tidur, dan perubahan berat badan.
2. Fibroid atau Polip Dalam Rahim
Ketumbuhan bukan kanser ini boleh buat haid keluar berketul dan berpanjangan.
Biasanya disertai sakit bawah perut.
Pemeriksaan ultrasound penting untuk pastikan punca sebenar.
3. Masalah Tiroid
Kelenjar tiroid yang terlalu aktif atau lemah ganggu hormon haid.
Hasilnya, haid boleh jadi tak teratur atau berlarutan.
Tanda lain: cepat letih, perubahan berat badan, dan mood tak stabil.
4. Kesan Alat Perancang Kehamilan (IUD/Implan)
Kaedah ini boleh buat haid tak menentu pada awal penggunaan.
Ada yang alami haid panjang atau spotting berterusan, tapi biasanya sementara.
Jika lebih 10 hari, jumpa doktor.
5. Masalah Pembekuan Darah
Jika darah lambat beku, haid boleh jadi terlalu lama atau berat.
Biasanya dikesan sejak remaja dan perlu ujian darah untuk pengesahan.
Kenapa Haid Makin Sedikit?
1. Perubahan Hormon
Hormon estrogen dan progesteron yang tidak seimbang boleh menyebabkan lapisan rahim (endometrium) tidak menebal seperti biasa.
Akibatnya, darah haid keluar dalam jumlah yang lebih sedikit daripada biasa.
2. Stres atau Keletihan
Tekanan emosi atau fizikal boleh mengganggu keseimbangan hormon reproduktif.
Bila hormon terganggu, ovulasi dan haid juga boleh berubah — kadang jadi lebih pendek atau sedikit.
3. Berat Badan Turun Mendadak atau Terlalu Rendah
Lemak badan terlalu sedikit menyebabkan hormon estrogen menurun.
Ini boleh menyebabkan haid jadi ringan, pendek, atau langsung tidak datang.
4. Penggunaan Pil Perancang
Pil perancang hormon berfungsi menipiskan lapisan rahim untuk mengelak kehamilan.
Kesan sampingan biasa ialah darah haid jadi lebih sedikit atau hanya berupa tompokan ringan.
5. Masalah Kesihatan Rahim atau Hormon
Keadaan seperti PCOS (Polycystic Ovary Syndrome), masalah tiroid, atau gangguan pada endometrium boleh menyebabkan darah haid tidak keluar dengan normal.
Period Tak Teratur Boleh Mengandung Ke?
Ya, Masih Boleh Mengandung
Walaupun kitaran haid tidak teratur, kehamilan tetap boleh berlaku jika ovulasi (pelepasan telur) masih terjadi.
Cuma, peluangnya lebih rendah kerana sukar meneka waktu subur yang tepat.
Ovulasi Masih Boleh Terjadi
Kadang-kadang, walaupun haid tak tetap, tubuh tetap menghasilkan telur.
Bila hubungan seks berlaku berdekatan waktu ovulasi, kehamilan boleh terjadi.
Perubahan Hormon yang Tidak Menentu
Kitaran haid tidak teratur biasanya berpunca daripada perubahan hormon estrogen dan progesteron.
Namun, jika masih ada tempoh ovulasi, potensi untuk hamil tetap ada.
Stres & Berat Badan Juga Pengaruh
Faktor seperti stres berlebihan atau perubahan berat badan boleh mengganggu ovulasi sementara.
Selepas hormon stabil, peluang untuk hamil akan kembali normal.
Kesan Kitaran Haid Tidak Normal
Berikut ialah kesan kitaran haid tidak normal terhadap kesuburan dan kehamilan yang penting untuk difahami oleh wanita yang merancang untuk hamil:
1. Gangguan Ovulasi
Kitaran haid tidak normal sering menandakan masalah ovulasi (pelepasan telur dari ovari).
- Jika ovulasi tidak berlaku setiap bulan, peluang untuk sperma bertemu ovum sangat rendah.
- Ini dikenali sebagai anovulasi, antara punca utama sukar hamil pada wanita.
2. Sukar Kenal Waktu Subur
Wanita dengan haid tidak teratur sukar mengira atau menjejak waktu subur sebenar.
- Ini menyebabkan sukar menentukan masa terbaik untuk bersama suami.
- Walaupun ada ovulasi, tanpa pemantauan hormon atau ujian ovulasi, peluang hamil menurun.
3. Ketidakseimbangan Hormon
Kitaran haid tidak normal biasanya berpunca daripada hormon tidak stabil, seperti estrogen, progesteron, LH dan FSH.
- Ketidakseimbangan ini boleh ganggu pembentukan lapisan rahim (endometrium) yang penting untuk implantasi janin.
- Akibatnya, telur yang telah disenyawakan mungkin gagal melekat di rahim — menyebabkan keguguran awal atau kehamilan tidak menjadi.
4. Petanda Masalah Kesihatan Reproduktif
Kitaran haid tidak normal boleh menjadi tanda kepada:
- PCOS (Polycystic Ovary Syndrome) – hormon androgen berlebihan dan ovulasi tidak tetap.
- Masalah tiroid – kelenjar tiroid terlalu aktif atau lemah boleh ganggu kitaran haid.
- Endometriosis – tisu rahim tumbuh di luar rahim dan menjejaskan kesuburan.
Semua ini boleh mengurangkan peluang kehamilan secara semula jadi dan memerlukan rawatan awal.
Tips Jika Haid Tak Teratur Tapi Nak Hamil
- Catat kitaran haid menggunakan aplikasi ovulasi.
- Perhatikan perubahan lendir serviks — waktu subur biasanya lendir jernih & licin seperti putih telur.
- Amalkan gaya hidup sihat dan tidur cukup.
- Dapatkan rawatan doktor jika haid terlalu tidak teratur (contohnya lebih 2 bulan sekali).
Bila Perlu Jumpa Doktor
Segera berjumpa doktor jika:
- Haid tak datang lebih 3 bulan berturut-turut.
- Darah keluar terlalu banyak atau terlalu lama.
- Haid sakit luar biasa setiap bulan.
- Terdapat darah keluar antara kitaran.
Doktor mungkin akan buat ujian darah, ultrasound atau pemeriksaan hormon untuk mencari punca sebenar kitaran haid tidak normal anda.
Kesimpulan
Pendek kata, kitaran haid tidak normal bukan perkara remeh.
Ia boleh jadi isyarat tubuh anda sedang tidak seimbang — sama ada dari segi hormon, stres, atau kesihatan dalaman.
Untuk remaja, kitaran haid tidak normal bagi remaja memang biasa berlaku pada awalnya, tapi jika lebih dari dua tahun masih tak menentu, elok jumpa doktor.
Jika anda tertanya-tanya “Mengapa kitaran haid tidak teratur?”, “Kenapa period berterusan?”, atau “Period tak teratur boleh mengandung ke?”, kini anda dah tahu jawapannya — ya, semuanya berpunca daripada keseimbangan hormon yang boleh dijaga dengan cara hidup sihat, makan seimbang dan pengurusan stres.
