Ramai tak sedar bahawa GDM ibu mengandung (gestational diabetes mellitus) semakin kerap berlaku dalam kalangan wanita hamil.
Keadaan ini boleh menimbulkan rasa risau, terutamanya bila doktor sebut tentang risiko pada ibu dan bayi.
Walaupun bunyinya menakutkan, jangan panik dulu ya!
Dengan pemahaman yang betul, penjagaan diri yang konsisten, dan sokongan daripada keluarga serta pasukan kesihatan, GDM boleh dikawal dengan baik.
Dalam artikel ini, kita akan kupas tentang simptom, punca, cara kawalan, bacaan normal, serta kesan GDM pada ibu mengandung.
Jom baca!
Simptom GDM Semasa Mengandung
Tak semua ibu akan rasa simptom jelas bila alami GDM.
Kadang-kadang, GDM hanya dapat dikesan melalui ujian darah (MGTT atau BSP).
Tapi ada beberapa tanda yang mungkin muncul:
- Kerap dahaga walaupun dah minum banyak air.
- Kerap kencing melebihi biasa, bukan sebab kandungan yang menekan pundi kencing saja.
- Cepat letih walaupun tak buat kerja berat.
- Penglihatan kabur sekali-sekala.
- Berat bayi lebih besar daripada biasa dalam scan kandungan.
Simptom ini boleh jadi sama dengan tanda kehamilan biasa, sebab itu penting untuk buat ujian saringan.
Ujian MGTT biasanya dilakukan pada minggu ke-24 hingga 28 untuk kesan awal GDM ibu mengandung.
Punca GDM Ibu Mengandung
Ramai tertanya, kenapa ada ibu kena GDM dan ada yang tidak?
Sebenarnya, puncanya berkait rapat dengan hormon kehamilan.
Semasa hamil, plasenta menghasilkan hormon yang boleh mengganggu tindakan insulin.
Bila insulin kurang berkesan, paras gula dalam darah naik.
Inilah yang dipanggil GDM ibu mengandung.
Punca GDM semasa hamil dan faktor risiko termasuk:
- Berusia 30 tahun ke atas semasa hamil.
- Berat badan berlebihan sebelum mengandung.
- Sejarah keluarga diabetes.
- Pernah melahirkan bayi besar (lebih 4kg).
- Pernah ada GDM dalam kehamilan sebelumnya.
Walaupun begitu, ada juga ibu yang tak ada faktor risiko tapi tetap disahkan ada GDM.
Sebab itu pemeriksaan kesihatan berkala sangat penting.
Cara Mengatasi GDM Semasa Hamil
Kawal GDM bukan semata-mata untuk elakkan gula tinggi dalam darah, tapi juga untuk pastikan ibu dan bayi kekal sihat.
Berikut cara-cara yang biasanya disarankan oleh doktor:
1. Pemakanan Sihat
- Elakkan makanan tinggi gula seperti kek, kuih manis, minuman berkarbonat.
- Pilih karbohidrat kompleks seperti beras perang, roti wholemeal, ubi keledek.
- Banyakkan sayur-sayuran hijau, buah berserat tinggi (jangan berlebihan), dan protein sihat.
Berikut contoh jadual diet sesuai untuk GDM ibu mengandung yang boleh dijadikan panduan:
| Waktu Makan | Contoh Makanan Sesuai untuk GDM |
|---|---|
| Sarapan | 2 keping roti wholemeal + telur rebus + 1 gelas susu rendah lemak tanpa gula |
| Snek Pagi | Segenggam kacang badam / buah epal hijau kecil |
| Makan Tengah Hari | Nasi perang (½ cawan) + ikan bakar + sayur rebus + sup jernih |
| Snek Petang | Yogurt rendah lemak tanpa gula + sedikit buah beri |
| Makan Malam | Ubi keledek rebus + ayam panggang + salad sayur |
| Snek Malam | Segelas susu soya tanpa gula / 2 keping biskut oat |
Tips: Elakkan makan dalam kuantiti banyak sekali gus. Sebaiknya makan dalam portion kecil tapi kerap supaya gula darah lebih stabil.
2. Aktiviti Fizikal Ringan
- Senaman ringan seperti berjalan kaki 20–30 minit sehari sangat membantu.
- Elakkan aktiviti berat, tapi pastikan badan tetap bergerak.
3. Pantau Bacaan Gula (BSP)
- BSP ibu mengandung (Blood Sugar Profile) biasanya dilakukan beberapa kali sehari – sebelum makan, selepas makan, dan sebelum tidur.
- Catat bacaan dalam buku rekod supaya mudah dibincangkan dengan doktor.
4. Ubat atau Insulin (Jika Perlu)
- Jika pemakanan dan senaman tak cukup kawal gula, doktor mungkin cadangkan ubat atau insulin.
- Jangan risau, insulin selamat untuk ibu mengandung dan tidak membahayakan bayi.
Bacaan GDM Normal
Untuk kawal GDM ibu mengandung, kita kena tahu bacaan normal gula dalam darah.
Rujukan biasa untuk BSP ialah:
- Sebelum makan (puasa): 3.5 – 5.3 mmol/L
- 2 jam selepas makan: < 6.7 mmol/L
- Sebelum tidur: 4.4 – 6.7 mmol/L
Jika bacaan selalu melebihi paras ini, doktor akan pantau lebih rapat.
Jangan lupa bawa buku BSP setiap kali temujanji supaya doktor boleh nilai kawalan gula dengan tepat.
Kesan GDM Semasa Mengandung
Kalau GDM tidak dikawal, ia boleh beri kesan pada ibu dan bayi.
Antaranya:
Kesan pada Ibu
- Risiko lebih tinggi untuk kena pre-eklampsia (tekanan darah tinggi).
- Proses bersalin lebih mencabar sebab bayi terlalu besar.
- Risiko bersalin secara pembedahan lebih tinggi.
- Risiko kencing manis berterusan selepas bersalin.
Kesan pada Bayi
- Berat lahir besar (macrosomia), menyebabkan komplikasi semasa lahir.
- Risiko gula rendah (hypoglycemia) selepas dilahirkan.
- Lebih mudah mengalami obesiti dan diabetes bila besar nanti.
Inilah sebab utama kawalan GDM ibu mengandung sangat penting.
Jangan ambil mudah walaupun nampak “ok” masa mengandung.
Bacaan GDM Untuk Ibu Mengandung & BSP Ibu Mengandung
Ramai ibu blur bila doktor sebut pasal BSP.
Sebenarnya mudah saja: BSP ibu mengandung bermaksud catatan bacaan gula pada waktu tertentu dalam sehari.
Contoh jadual BSP:
- Pagi (sebelum sarapan)
- 2 jam selepas sarapan
- Sebelum makan tengah hari
- 2 jam selepas makan tengah hari
- Sebelum makan malam
- 2 jam selepas makan malam
- Sebelum tidur
Dengan catatan ini, doktor boleh lihat corak kawalan gula ibu sepanjang hari.
Kalau bacaan baik, tak perlu ubat.
Tapi kalau konsisten tinggi, rawatan tambahan akan diberi.
Kesimpulan
Kesimpulannya, GDM ibu mengandung memang boleh menakutkan bila pertama kali dengar.
Tapi dengan ilmu, kesedaran, dan disiplin dalam kawalan pemakanan serta pemantauan BSP, ibu tetap boleh melalui kehamilan dengan sihat.
Ingat, GDM bukan penghujung dunia.
Ia cuma tanda bahawa badan perlukan perhatian lebih semasa hamil.
Jangan segan untuk bertanya pada doktor atau jururawat bila rasa ragu.
Lebih baik bertindak awal daripada menyesal kemudian hari.
Kalau anda ibu hamil dan risau tentang GDM ibu mengandung, jangan tunggu lagi.
Buat pemeriksaan awal di klinik atau hospital, dan pastikan anda tahu cara kawal gula sepanjang kehamilan.
Jaga pemakanan, aktif bergerak, dan patuhi nasihat doktor — demi kesihatan diri sendiri dan si kecil dalam kandungan.
